Η Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων με την υπ. αριθμ. 12364/06-02-2020 Απόφασή της ενέκρινε το ετήσιο πρόγραμμα εποπτικών δραστηριοτήτων της στον τομέα της ασφάλειας σιδηροδρόμων και της διαλειτουργικότητας (Σχέδιο Εποπτείας) για το έτος 2020. Το Σχέδιο Εποπτείας μπορείτε να το δείτε εδώ.

Για την κατάρτιση του Σχεδίου Εποπτείας λαμβάνονται υπόψη οι διατάξεις του Κατ’ Εξουσιοδότηση Κανονισμού (ΕΕ) 2018/761 και του κανονιστικού πλαισίου εποπτείας της ΡΑΣ [Υπ. αριθμ. 5791/29-05-2017 Απόφαση της ΡΑΣ (Β’ 2158)].

Σκοπός του Σχεδίου Εποπτείας είναι ο προγραμματισμός της παρακολούθησης των επιδόσεων ασφάλειας μετά τη χορήγηση Πιστοποιητικών Ασφάλειας Σιδηροδρομικών Επιχειρήσεων (ΣΕ), Έγκρισης Ασφάλειας Διαχειριστή Υποδομής (ΔΥ), Πιστοποιητικού Υπεύθυνου Φορέα για τη Συντήρηση (ΥΣΦ) Εμπορευματικών Φορταμαξών και Αναγνώρισης Εκπαιδευτικού Κέντρου Μηχανοδηγών και Υποψηφίων Μηχανοδηγών.

Οι γενικοί στόχοι των εποπτικών δραστηριοτήτων της ΡΑΣ οι οποίες εμπεριέχονται στο Σχέδιο Εποπτείας για το 2020 επικεντρώνονται, βάσει διακινδύνευσης (risk based), στους παρακάτω στοχευμένους τομείς :

• Εφαρμογή των πρόσφατων νέων νομοθετικών και κανονιστικών αλλαγών και απαιτήσεων όπως π.χ. του ν.4632/2019 (Α΄159) σχετικά με την εναρμόνιση με τις Οδηγίες του τεχνικού πυλώνα του 4ου Σιδηροδρομικού Πακέτου, της ΥΑ ΑΣ10/77243/580/13-02-2019 (Β’ 698 / 01-03-2019) σχετικά με την τροποποίηση του Γενικού Κανονισμού Κίνησης (ΓΚΚ) – Μέρος Β’ Κανονισμός Κυκλοφορίας και Ελιγμών κ.α. Για πρώτη φορά μετά από την έκδοση του Κανονισμού (ΕΕ) 2015/995 (ΤΠΔ OPE), την έναρξη εφαρμογής του αναμορφωμένου ΓΚΚ και την έκδοση των πρώτων Εγχειριδίων Κανόνων (Rule Book) των ΣΕ, σηματοδοτούνται αλλαγές στις υπευθυνότητες των εμπλεκομένων φορέων στη διεξαγωγή και τη διαχείριση της σιδηροδρομικής κυκλοφορίας που αποτελούν βασικά στοιχεία της διαχείρισης ασφάλειας. Οι σημαντικές αλλαγές στη νομοθεσία αλλά και στη σιδηροδρομική κυκλοφορίας απαιτούν από τους σιδηροδρομικούς οργανισμούς να έχουν την ικανότητα να αναγνωρίζουν τις αλλαγές και να λαμβάνουν μέτρα για την εφαρμογή των αλλαγών αυτών.
• Εφαρμογή των σχετικών Κοινών Μεθόδων Ασφάλειας (ΚΜΑ) που αναφέρονται στο άρθρο 6 της Οδηγίας (ΕΕ) 2016/798.

• Με βάση μη συμμορφώσεις που διαπιστώθηκαν σε παλαιότερες εποπτικές δραστηριότητες και οι οποίες παραμένουν «ανοιχτές», φαίνεται ότι οι σιδηροδρομικοί οργανισμοί δεν έχουν κατανοήσει πλήρως τις απαιτήσεις, το πεδίο εφαρμογής και τη γενική ιδέα (concept) του Κανονισμού (ΕΕ) 1078/2012 για την εσωτερική παρακολούθηση.
• Επιπλέον, η εφαρμογή του Κανονισμού (ΕΕ) 402/2013 δεν έχει ξεκινήσει ακόμη στην Ελλάδα. Η εθνική μας νομοθεσία ρητά απαιτεί την εξέταση της εφαρμογής του στις περιπτώσεις αιτήσεων για έγκριση θέσης σε λειτουργία δομικών υποσυστημάτων ενώ σε άλλες δύο περιπτώσεις η ΡΑΣ έχει ζητήσει την εξέταση της εφαρμογής του, χωρίς ωστόσο να υπάρχει μέχρι στιγμής σχετική πληροφόρηση.

• Προώθηση μέσω των οικείων Συστημάτων Διαχείρισης Ασφάλειας (ΣΔΑ), της κουλτούρας ασφάλειας εντός των σιδηροδρομικών οργανισμών, μιας νέας απαίτησης που επιφέρει η Οδηγία (ΕΕ) 2016/798 και σε συνέχεια της σχετικής ημερίδας που πραγματοποιήθηκε στη χώρα μας τον Απρίλιο 2019 με πρωτοβουλία του ERA και της ΡΑΣ.
• Λειτουργία του μοναδικού αναγνωρισμένου κέντρου εκπαίδευσης μηχανοδηγών και υποψηφίων μηχανοδηγών του ΟΣΕ, η λειτουργία του οποίου βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στη συνδρομή της ΣΕ ΤΡΑΙΝΟΣΕ, ιδίως σχετικά με τη διάθεση εκπαιδευτών μηχανοδηγών για τη διενέργεια της πρακτικής εκπαίδευσης σε πορεία. Σε πολλές περιπτώσεις οι εκπαιδευόμενοι υποψήφιοι μηχανοδηγοί ανήκουν σε ανταγωνιστικές, ως προς την ΤΡΑΙΝΟΣΕ ΣΕ, γεγονός που δημιουργεί δυσλειτουργίες στην υλοποίηση και την έγκαιρη ολοκλήρωση των σχετικών προγραμμάτων εκπαίδευσης.
• Διαχείριση των περιουσιακών στοιχείων / στοιχείων υποδομής (Asset Management) του Διαχειριστή Υποδομής ΟΣΕ. Η συντήρηση των σιδηροδρομικών υποδομών αποτελεί βασικό καθήκον του ΟΣΕ. Η έλλειψη, προς το παρόν, Εγκρίσεων Θέσης σε Λειτουργία δομικών υποσυστημάτων, ιδίως της Υποδομής,  και συνεπώς η άγνοια σχετικά με την ύπαρξη και την εφαρμογή των απαιτούμενων εγχειριδίων Συντήρησης θέτει σε υψηλή προτεραιότητα τον έλεγχο της συντήρησης των σιδηροδρομικών υποδομών.
• Εφαρμογή του Κανονισμού RID σχετικά με τις εσωτερικές μεταφορές επικίνδυνων εμπορευμάτων, προκειμένου να διαπιστωθεί εάν λαμβάνονται και τηρούνται τα προβλεπόμενα μέτρα στον συγκεκριμένο «ευαίσθητο» τύπο υπηρεσιών μεταφοράς.
• Διασυνοριακή κυκλοφορία, κατά απαίτηση των διατάξεων του Κανονισμού (ΕΕ) 2018/761, με τη διενέργεια κοινής εποπτικής δραστηριότητας με τη βουλγαρική Εθνική Αρχή Ασφάλειας.
• Επιτήρηση του εφαρμοζόμενου συστήματος συντήρησης εμπορευματικών φορταμαξών της ΤΡΑΙΝΟΣΕ πλέον, μετά την ολοκλήρωση της συγχώνευσης ΤΡΑΙΝΟΣΕ – ΕΕΣΣΤΥ δια απορρόφησης της δεύτερης από την πρώτη.

Το Σχέδιο Εποπτείας έτους 2020 θα υλοποιηθεί από επιθεωρητές / προσωπικό της ΡΑΣ το οποίο διαθέτει την επάρκεια και τις δεξιότητες που αναφέρονται στο άρθρο 6 του Κανονισμού (ΕΕ) 2018/761 και στο άρθρο 8 της υπ. αριθμ. 5791/29-05-2017 Απόφασης της ΡΑΣ (Β’ 2158).

Το Σχέδιο Εποπτείας έτους 2020 θα υλοποιηθεί μέσω της διενέργειας ελέγχων, επιθεωρήσεων, συναντήσεων εποπτείας οι οποίες εξηγούνται αναλυτικά στο άρθρο 3 της υπ. αριθμ. 5791/29-05-2017 Απόφασης της ΡΑΣ (Β’ 2158), ενώ οι τεχνικές που υιοθετούνται από τους επιθεωρητές της ΡΑΣ για την υλοποίηση των δραστηριοτήτων αυτών, προβλέπονται στο διεθνές Πρότυπο ISO 19011 και ενδεικτικά περιλαμβάνουν ανασκόπηση εγγράφων, χρήση λιστών ελέγχου, ανάλυση δεδομένων, διενέργεια συνεντεύξεων προσωπικού όλων των επιπέδων της διοικητικής δομής, λήψη δειγμάτων εγγράφων και αρχείων σχετιζόμενων με τα εφαρμοζόμενα συστήματα διαχείρισης, παρατήρηση και παρακολούθηση εκτελούμενων καθηκόντων/εργασιών κ.α.