Η Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων (ΡΑΣ) με την υπ. αριθμ. 534/21.02.2022 Απόφασή της ενέκρινε το ετήσιο πρόγραμμα εποπτικών δραστηριοτήτων της – Σχέδιο Εποπτείας – στον τομέα της ασφάλειας σιδηροδρόμων και της διαλειτουργικότητας για το έτος 2022. Το εν λόγω Σχέδιο Εποπτείας μπορείτε να το δείτε εδώ.

Για την κατάρτιση του Σχεδίου Εποπτείας λαμβάνονται υπόψη οι διατάξεις του Κατ’ Εξουσιοδότηση Κανονισμού (ΕΕ) 2018/761, του κανονιστικού πλαισίου εποπτείας της ΡΑΣ [Υπ. αριθμ. 5791/29-05-2017 Απόφαση της ΡΑΣ (Β’ 2158)], καθώς και οι προβλέψεις της εγκεκριμένης από τη ΡΑΣ «Στρατηγικής για την Εποπτεία» για την τριετία 2020-2022.

Σκοπός του Σχεδίου Εποπτείας είναι ο προγραμματισμός της παρακολούθησης των επιδόσεων ασφάλειας μετά τη χορήγηση Πιστοποιητικών Ασφάλειας Σιδηροδρομικών Επιχειρήσεων (ΣΕ), Έγκρισης Ασφάλειας Διαχειριστή Υποδομής (ΔΥ), Πιστοποιητικού Υπεύθυνου Φορέα για τη Συντήρηση (ΥΣΦ) Εμπορευματικών Φορταμαξών και Αναγνώρισης Εκπαιδευτικού Κέντρου Μηχανοδηγών και Υποψηφίων Μηχανοδηγών.

Οι γενικοί στόχοι των εποπτικών δραστηριοτήτων της ΡΑΣ οι οποίες εμπεριέχονται στο Σχέδιο Εποπτείας για το 2022 επικεντρώνονται, βάσει διακινδύνευσης (risk based), στους παρακάτω στοχευμένους τομείς, όπως εξάλλου καθορίζονται στην ισχύουσα Στρατηγική της ΡΑΣ για την Εποπτεία:

1. Τομείς εποπτείας ΔΥ

a. Ευθύνη συντήρησης υποδομών και της εφαρμογής όλων των αναγκαίων μέτρων για τον έλεγχο και την αντιμετώπιση των κινδύνων που σχετίζονται με τη συντήρηση: Θα πραγματοποιηθεί επιθεώρηση στοιχείου υποδομής σε τμήματα σιδηροδρομικών γραμμών επί των οποίων προσωρινά απαγορεύεται η κανονική λειτουργία, οπότε και η οδήγηση των μηχανημάτων συντήρησης οφείλει να πραγματοποιείται από ικανό προσωπικό που διαθέτει την κατάλληλη επάρκεια.

b. Λειτουργία Εκπαιδευτικού Κέντρου ΟΣΕ (ΚΕΚ ΟΣΕ): Το εκπαιδευτικό κέντρο του ΟΣΕ (ΚΕΚ ΟΣΕ) διαδραματίζει σπουδαίο ρόλο όχι μόνο στη ρύθμιση και το άνοιγμα του επαγγέλματος του Μηχανοδηγού αλλά και στην εναρμόνιση και των λοιπών ειδικοτήτων τόσο του Δ.Υ. όσο και των ΣΕ που εκτελούν κρίσιμα καθήκοντα ασφάλειας με τους Εθνικούς Κανόνες, την κείμενη νομοθεσία και τις Ευρωπαϊκές Οδηγίες. Για το λόγο αυτό η εύρυθμη λειτουργία του αποτελεί κρίσιμης σημασίας προτεραιότητα για την ΕΑΑ. Θα πραγματοποιηθεί επιθεώρηση δραστηριότητας αναφορικά με την εύρυθμη λειτουργία του.

2. Τομείς εποπτείας ΣΕ

a. Αναμόρφωση Γενικού Κανονισμού Κινήσεως (ΓΚΚ): Με την αναμόρφωση του ΓΚΚ ενσωματώθηκαν σημαντικές διατάξεις που απορρέουν από τον Kανονισμό (ΕΕ) 995/2015 [τώρα πλέον από τον Εκτελεστικό Κανονισμό (ΕΕ) 2019/773] και αλλαγές που αφορούν κυρίως στις υποχρεώσεις και ευθύνες που αναλαμβάνουν οι ΣΕ για την εκτέλεση δραστηριοτήτων, οι οποίες παραδοσιακά εκτελούνταν από το ΔΥ.

Η ανωτέρω αλλαγή του θεσμικού πλαισίου δημιουργεί αυξημένες απαιτήσεις στις Σ.Ε. όσον αφορά την ασφαλή και ορθή λειτουργία του σιδηροδρομικού συστήματος. Για την συμμόρφωσή των Σ.Ε. με τις αλλαγές που εισαγάγει ο τροποποιημένος Κανονισμός, θα διεξαχθεί επιθεώρηση / έλεγχος επί του τρένου στη Σ.Ε. PEARL λόγω του ότι προβλέπεται να λειτουργήσει για πρώτη φορά κατά το 2022. Επίσης, θα πραγματοποιηθούν έλεγχοι στην προετοιμασία πριν την αναχώρηση της αμαξοστοιχίας, καθώς και έλεγχος επί του τρένου ως εποπτική δραστηριότητα της φετινής χρονιάς και στη ΣΕ RAIL CARGO.

b. Σύστημα διαχείρισης ασφάλειας: Κάθε σιδηροδρομικός οργανισμός είναι υποχρεωμένος να διαθέτει και να εφαρμόζει διαδικασία παρακολούθησης των συστημάτων διαχείρισης ασφάλειας μετά την χορήγηση των σχετικών πιστοποιητικών και εγκρίσεων ασφάλειας σύμφωνα με τον Κανονισμό 1078/2012/ΕΕ. Με την ανωτέρω διαδικασία εξασφαλίζεται η συνεχής επίτευξη των επιδόσεων ασφαλείας του σιδηροδρομικού συστήματος και για το λόγο αυτό και, μετά την πρώτη εποπτική δραστηριότητα στη ΣΕ ΣΤΑΣΥ το 2021, θα αποτελέσει πεδίο εποπτικής δραστηριότητας για την ΤΡΑΙΝΟΣΕ, που κρίνεται ιδιαίτερης σημασίας λόγω του μεγέθους της.

c. Νοοτροπία Ασφάλειας (Safety Culture): Η 4η δέσμη μέτρων για τους ευρωπαϊκούς σιδηροδρόμους και ιδίως η Οδηγία για την Ασφάλεια των Σιδηροδρόμων [Οδηγία (ΕΕ) 2016/798] επιβάλλει στα κράτη μέλη να προωθούν μία νοοτροπία (κουλτούρα) αμοιβαίας εμπιστοσύνης, καλής πίστης και μάθησης. Η ανάπτυξη κουλτούρας ασφαλείας και ο τρόπος προώθησής της στην Σ.Ε. ΤΡΑΙΝΟΣΕ θα αποτελέσει τη φετινή χρονιά πεδίο εποπτικής δραστηριότητας.

d. Εφαρμογή Κανονισμού (ΕΕ) 402/2013 με τον οποίο θεσπίστηκε αναθεωρημένη κοινή μέθοδο ασφάλειας (ΚΜΑ) για την αξιολόγηση και την εκτίμηση της επικινδυνότητας: Η τήρηση της εφαρμογής του κανονισμού 402/2013 από την Σ.Ε. ΤΡΑΙΝΟΣΕ θα αποτελέσει και φέτος πεδίο εποπτικής δραστηριότητας, σε συνέχεια της αντίστοιχης περσινής στη ΣΤΑΣΥ.

e. Σύστημα διαχείρισης ασφάλειας: H χορήγηση Ενιαίου Πιστοποιητικού Ασφάλειας στην ΣΕ GFR και η επικείμενη έναρξη λειτουργίας της στο ελληνικό σιδηροδρομικό δίκτυο εντός του 2022 επιφέρει την ανάγκη πραγματοποίησης ελέγχου του ΣΔΑ. Σκοπό του ελέγχου είναι η συμμόρφωσής της με τους εθνικούς κανόνες ασφάλειας, καθώς και η εξέταση της προόδου υλοποίησης των διορθωτικών ενεργειών για την εξάλειψη των προβληματικών σημείων που εντοπίσθηκαν κατά την αξιολόγηση του εθνικού μέρους της αίτησης για την απόκτηση Ενιαίου Πιστοποιητικού Ασφάλειας.

3. Τομείς εποπτείας Υπεύθυνων για τη Συντήρηση Φορέων (ΥΣΦ)

Θα πραγματοποιηθεί η απαιτούμενη από τον Εκτελεστικό Κανονισμό (ΕΕ) 2019/779 ετήσια περιοδική επιθεώρηση επιτήρησης του εφαρμοζόμενου Συστήματος Συντήρησης Εμπορευματικών Φορταμαξών της ΤΡΑΙΝΟΣΕ. Οι τομείς που θα ελεγχθούν εστιάζονται στην ανασκόπηση του Συστήματος Συντήρησης από τη Διοίκηση, τις εσωτερικές επιθεωρήσεις, την εκπαίδευση και την επάρκεια του προσωπικού, στο περιεχόμενο και τις πληροφορίες από την προβλεπόμενη έκθεση του ΥΣΦ κ.α.

4. Τομείς εποπτείας σε όλους τους σιδηροδρομικούς οργανισμούς

Θα πραγματοποιηθεί μία (1) σύσκεψη εποπτείας με κάθε Σ.Ε. και το Δ.Υ. προκειμένου να γίνεται πρωτίστως παρακολούθηση των «ανοιχτών» ευρημάτων / μη συμμορφώσεων και της προόδου υλοποίησης των σχετικών διορθωτικών ενεργειών για την άρση των ευρημάτων προηγούμενων ελέγχων και επιθεωρήσεων. Επίσης, στα πλαίσια των συσκέψεων εποπτείας θα παρέχεται βοήθεια από την ΕΑΑ προς όλους τους σιδηροδρομικούς οργανισμούς για κάθε θέμα που άπτεται της εναρμόνισης της λειτουργίας τους με την εθνική νομοθεσία και τις ευρωπαϊκές οδηγίες, καθώς και για οτιδήποτε άλλο άπτεται των αρμοδιοτήτων της. Τέλος, θα πραγματοποιηθεί και μια κοινή σύσκεψη εποπτείας με όλους τους σιδηροδρομικούς οργανισμούς και το ΥΜΕ προκειμένου να αναδειχθούν προβλήματα διεπαφών μεταξύ των σιδηροδρομικών οργανισμών.

Επισημαίνεται ότι η Αρχή πέραν των προγραμματισμένων εποπτικών δραστηριοτήτων που περιγράφονται στο πρόγραμμα μπορεί να υλοποιεί, επίσης, και έκτακτες ή αιφνίδιες εποπτικές δραστηριότητες οι οποίες δεν περιγράφονται στο πρόγραμμα.
Κατά τους ελέγχους μόνο των ΣΔΑ, η αξιολόγηση της ορθής εφαρμογής, της αποτελεσματικότητας και της αποδοτικότητάς τους θα πραγματοποιείται από τους επιθεωρητές μέσω της χρήσης του Οδηγού του ERA – «Μοντέλο Ωριμότητας Διαχείρισης» και της χρήσης της εφαρμογής «ERA SMS».

Το Σχέδιο Εποπτείας έτους 2022 θα υλοποιηθεί από επιθεωρητές / προσωπικό της ΡΑΣ το οποίο διαθέτει την επάρκεια και τις δεξιότητες που αναφέρονται στο άρθρο 6 του Κανονισμού (ΕΕ) 2018/761 και στο άρθρο 8 της υπ. αριθμ. 5791/29-05-2017 Απόφασης της ΡΑΣ (Β’ 2158). Οι τεχνικές που υιοθετούνται από τους επιθεωρητές της ΡΑΣ για την υλοποίηση των δραστηριοτήτων αυτών, προβλέπονται στο διεθνές Πρότυπο ISO 19011 και ενδεικτικά περιλαμβάνουν ανασκόπηση εγγράφων, χρήση λιστών ελέγχου, ανάλυση δεδομένων, διενέργεια συνεντεύξεων προσωπικού όλων των επιπέδων της διοικητικής δομής, λήψη δειγμάτων εγγράφων και αρχείων σχετιζόμενων με τα εφαρμοζόμενα συστήματα διαχείρισης, παρατήρηση και παρακολούθηση εκτελούμενων καθηκόντων/εργασιών κ.α.