Η ασφαλής και διαλειτουργική σιδηροδρομική κυκλοφορία στο ευρωπαϊκό σιδηροδρομικό δίκτυο εξαρτάται από το αρμόδιο προσωπικό το οποίο οφείλει να εκπληρώνει τα επιχειρησιακά του καθήκοντα κατά ασφαλή και αξιόπιστο τρόπο.

Η Οδηγία 2007/59/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 23ης Οκτωβρίου 2007 «σχετικά με την πιστοποίηση του προσωπικού οδήγησης μηχανών έλξης και συρμών στο σιδηροδρομικό σύστημα της Κοινότητας» εισήγαγε ένα σύστημα πιστοποίησης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (ΕΕ) για τους μηχανοδηγούς, συμπεριλαμβανομένης της έκδοσης ευρωπαϊκών αδειών μηχανοδηγού από τις Εθνικές Αρχές Ασφαλείας και εναρμονισμένων συμπληρωματικών πιστοποιητικών από τον εργοδότη (Σιδηροδρομική Επιχείρηση ή Διαχειριστή Υποδομής).

Η παραπάνω Οδηγία ενσωματώθηκε στην ελληνική νομοθεσία με το νόμο ν.3911/2011 (Α’12) «Πιστοποίηση των μηχανοδηγών και άλλες διατάξεις». Το προαναφερθέν σύστημα αδειοδότησης και πιστοποίησης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (ΕΕ) για τους μηχανοδηγούς έχει ως νομική βάση:

• τον Κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 36/2010 της Επιτροπής της 3ης Δεκεμβρίου 2009 «σχετικά με τα κοινοτικά υποδείγματα αδειών μηχανοδηγού, συμπληρωματικών πιστοποιητικών, επικυρωμένων αντιγράφων συμπληρωματικών πιστοποιητικών και εντύπων αίτησης για άδειες μηχανοδηγού, σύμφωνα με την οδηγία 2007/59/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου»
• την Απόφαση 2010/17/ΕΚ της Επιτροπής της 29ης Οκτωβρίου 2009 «σχετικά με τη θέσπιση των βασικών παραμέτρων για τα μητρώα αδειών μηχανοδηγού και τα μητρώα συμπληρωματικών πιστοποιητικών που προβλέπονται στην Οδηγία 2007/59/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου»
• την Απόφαση 2011/765/ΕΕ της Επιτροπής της 22ας Νοεμβρίου 2011 «σχετικά με τα κριτήρια για την αναγνώριση των κέντρων κατάρτισης που εμπλέκονται στην εκπαίδευση των μηχανοδηγών, τα κριτήρια για την αναγνώριση των εξεταστών των οδηγών τρένων και τα κριτήρια για την οργάνωση των εξετάσεων σύμφωνα με την Οδηγία 2007/59/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου».

Από το 2014, το Σύστημα Πληροφόρησης για την Εσωτερική Αγορά (Internal Market Information/IMI), ένα ασφαλές ηλεκτρονικό εργαλείο ανταλλαγής πληροφοριών που διαχειρίζεται η Γενική Διεύθυνση Εσωτερικής Αγοράς της ΕΕ, χρησιμοποιείται για την ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των αρμόδιων Αρχών σχετικά με τις άδειες μηχανοδηγού, προκειμένου να ικανοποιηθούν οι απαιτήσεις της Οδηγίας 2007/59/ΕΚ.

Η προαναφερθείσα συνεργασία μεταξύ των αρμοδίων Αρχών καθώς επίσης και μεταξύ των αρμοδίων Αρχών και της ΕΕ διέπεται από την Εκτελεστική Απόφαση 2014/89/ΕΕ της Επιτροπής της 14ης Φεβρουαρίου 2014 «σχετικά με πιλοτικό έργο για την εφαρμογή των υποχρεώσεων διοικητικής συνεργασίας που καθορίζονται στην Οδηγία 2007/59/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, μέσω του συστήματος πληροφόρησης για την εσωτερική αγορά».

Απαιτήσεις για το προσωπικό, εκτός από τους μηχανοδηγούς, που εκτελούν κρίσιμα για την ασφάλεια καθήκοντα, π.χ. καθήκοντα «συνοδείας αμαξοστοιχιών» και «προετοιμασίας αμαξοστοιχιών», ορίζονται στην (ΤΠΔ OPE) / Εκτελεστικό Κανονισμό (ΕΕ) 2019/773 της Επιτροπής, της 16ης Μαΐου 2019, σχετικά με την τεχνική προδιαγραφή διαλειτουργικότητας για το υποσύστημα «διεξαγωγή και διαχείριση της κυκλοφορίας» του σιδηροδρομικού συστήματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και με την κατάργηση της Απόφασης 2012/757/ΕΕ .

Η Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων (ΡΑΣ) κατ’ εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 85 του νόμου ν.4199/2013 (Α’ 216) «Δημόσιες υπεραστικές οδικές μεταφορές επιβατών-Ρυθμιστική Αρχή Επιβατικών Μεταφορών και άλλες διατάξεις», και πρόσφατα του άρθρου 68 του νόμου ν.4632/2019 (Α’ 159) «Ενσωμάτωση στην ελληνική νομοθεσία των Οδηγιών 2016/797, 2016/798 και 2016/2370 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου» έχει ορισθεί στην Ελλάδα, ως η αρμόδια Εθνική Αρχή Ασφάλειας για τους Σιδηροδρόμους (Αρχή Ασφάλειας Σιδηροδρομικών Μεταφορών).

Στο πλαίσιο αυτό εκτελεί, τα καθήκοντα της αρμόδιας Αρχής που προβλέπονται στο νόμο ν.3911/2011, με προεξέχον το καθήκον της έκδοσης, ανανέωσης, τροποποίησης και ανάκλησης αδειών μηχανοδηγών.

Κατ’ εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 69 του νόμου ν.4632/2019 η ΡΑΣ αναλαμβάνει την παρακολούθηση της συμμόρφωσης με τους ισχύοντες κανόνες περί του χρόνου εργασίας, οδήγησης και ανάπαυσης για τους μηχανοδηγούς.

Σύμφωνα με τις διατάξεις του νόμου ν.3911/2011 (Α’12) «Πιστοποίηση των μηχανοδηγών και άλλες διατάξεις», κάθε μηχανοδηγός που οδηγεί μηχανές έλξης και συρμούς στο σιδηροδρομικό σύστημα της Ελλάδας, για λογαριασμό σιδηροδρομικής επιχείρησης, για την οποία απαιτείται πιστοποιητικό ασφαλείας ή διαχειριστή υποδομής, για τον οποίο απαιτείται έγκριση ασφαλείας, οφείλει να διαθέτει την ικανότητα και τα προσόντα που απαιτούνται για την οδήγηση συρμών.

Στο πλαίσιο αυτό ο μηχανοδηγός οφείλει να διαθέτει, μεταξύ άλλων, Άδεια Μηχανοδηγού («άδεια»), η οποία αποδεικνύει ότι ο μηχανοδηγός πληροί τις στοιχειώδεις προϋποθέσεις όσον αφορά τις ιατρικές απαιτήσεις, τη βασική εκπαίδευση και τα γενικά επαγγελματικά προσόντα.

Στην άδεια αναγράφονται τα στοιχεία του μηχανοδηγού, η αρχή έκδοσης και η διάρκεια ισχύος της. Η άδεια πληροί τις προδιαγραφές του Παραρτήματος Ι του Κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 36/2010 της Επιτροπής της 3ης Δεκεμβρίου 2009 «σχετικά με τα κοινοτικά υποδείγματα αδειών μηχανοδηγού, συμπληρωματικών πιστοποιητικών, επικυρωμένων αντιγράφων συμπληρωματικών πιστοποιητικών και εντύπων αίτησης για άδειες μηχανοδηγού, σύμφωνα με την Οδηγία 2007/59/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου».

Η άδεια ανήκει στον κάτοχό της, εκδίδεται στην ελληνική γλώσσα από τη Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων (ΡΑΣ) και χορηγείται σύμφωνα με τις διατάξεις του Μέρους Ι της Απόφασης ΡΑΣ αριθ. 10720/15-07-2019 (Β’ 2962) «Διαδικασία απόκτησης άδειας μηχανοδηγού – Οργάνωση και καθορισμός διενέργειας εξετάσεων για την απόκτηση άδειας μηχανοδηγού».

Η εκτύπωση των αδειών έχει ανατεθεί στη Διεύθυνση Ελέγχου Εγγράφων Ασφάλειας (πρώην Διεύθυνση Διαβατηρίων) του Αρχηγείου της Ελληνικής Αστυνομίας και πραγματοποιείται σύμφωνα με τις προβλέψεις της Κοινής Υπουργικής Απόφασης (ΚΥΑ) αριθ. ΑΣ19/1052/14/20-07-2018 (Β’ 3089) «Καθορισμός θεμάτων που αφορούν στην προμήθεια των εντύπων των αδειών μηχανοδηγού, τη διαδικασία εκτύπωσης τους, το ύψος του σχετικού παραβόλου υπέρ του Δημοσίου καθώς και σε κάθε άλλο σχετικό θέμα».

Η άδεια ισχύει σε όλο το έδαφος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Άδεια που έχει εκδοθεί από αρμόδια αρχή άλλου κράτους – μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης ισχύει στην Ελλάδα, εφόσον ο κάτοχος της έχει ηλικία τουλάχιστον 20 ετών. Προϋπόθεση χορήγησης άδειας από τη ΡΑΣ είναι η συμπλήρωση από τον υποψήφιο του 22ου έτους της ηλικίας του. Επιπλέον, οι βασικές απαιτήσεις για την απόκτηση της άδειας είναι οι παρακάτω:

1. Ο υποψήφιος πρέπει να είναι απόφοιτος τουλάχιστον δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης ή ισοδύναμης.
2. Ο υποψήφιος αποδεικνύει τη σωματική του ικανότητα με πρόσφατη επιτυχή ιατρική εξέταση που διενεργείται από ιατρό αναγνωρισμένο από τη ΡΑΣ. Η εξέταση αφορά τα κριτήρια που αναγράφονται στο Παράρτημα Ι σημεία 1.1, 1.2, 1.3 και 2.1 του άρθρου 31 του νόμου ν.3911/2011.
3. Ο υποψήφιος αποδεικνύει την επαγγελματική ψυχολογική του ικανότητα με πρόσφατη επιτυχή εξέταση που διενεργείται από ιατρό αναγνωρισμένο από τη ΡΑΣ. Η εξέταση αφορά τα κριτήρια του Παραρτήματος Ι σημείο 2.2 του άρθρου 31 του νόμου ν.3911/2011.

Η αναγνώριση των ιατρών που διενεργούν τις εξετάσεις που αναφέρονται στα παραπάνω σημεία 2 και 3 πραγματοποιείται από τη ΡΑΣ σύμφωνα με τις διατάξεις της Κοινής Υπουργικής Απόφασης (ΚΥΑ) αριθ. ΑΣ19/38259/1879/23-09-2016 (Β’ 3242) «Ρύθμιση των ιατρικών θεμάτων που αφορούν στην πιστοποίηση των υποψηφίων μηχανοδηγών και μηχανοδηγών».

Ο υποψήφιος αποδεικνύει τα γενικά επαγγελματικά προσόντα του με εξέταση η οποία καλύπτει τα γενικά θέματα που σημειώνονται στο Παράρτημα III του άρθρου 31 του νόμου ν.3911/2011, κατά τα ειδικότερα οριζόμενα στις διατάξεις του άρθρου 25. Η ΡΑΣ καθορίζει, οργανώνει και διενεργεί την εξέταση σύμφωνα με τις διατάξεις του Μέρους ΙΙ της Απόφασης ΡΑΣ αριθ. 10720/15-07-2020 (Β’ 2962).

Επισημαίνεται ότι η εκπαίδευση των μηχανοδηγών, αναφορικά με το μέρος το οποίο αφορά στην άδεια, αντικατοπτρίζει γενικές επαγγελματικές γνώσεις, όπως περιγράφονται στο άρθρο 31 του νόμου ν.3911/2011 Παράρτημα ΙΙΙ και παρέχεται από αναγνωρισμένα από τη ΡΑΣ εκπαιδευτικά κέντρα. Η αναγνώριση των εκπαιδευτικών κέντρων διενεργείται από τη ΡΑΣ σύμφωνα με τις διατάξεις της Κοινής Υπουργικής Απόφασης (ΚΥΑ) αριθ. ΑΣ19/οικ.53229/395/09-07-2018 (Β’ 2838) «Αναγνώριση των εκπαιδευτικών κέντρων υποψηφίων μηχανοδηγών και μηχανοδηγών».

Η αίτηση για τη χορήγηση αδείας με τα προβλεπόμενα δικαιολογητικά, υποβάλλεται στη ΡΑΣ μέσω της ηλεκτρονικής εφαρμογής «Άδειες Μηχανοδηγού», η οποία είναι διαθέσιμη στην ιστοσελίδα της ΡΑΣ. Το έντυπο της αίτησης έχει τη μορφή του κοινοτικού υποδείγματος του Παραρτήματος IV του Κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 36/2010. Οι αιτήσεις που υποβάλλονται στη ΡΑΣ αφορούν στη χορήγηση νέας άδειας, στην προσαρμογή των στοιχείων της άδειας στα πρόσφατα δεδομένα, στην ανανέωση ή στη χορήγηση αντιγράφου άδειας.

Επιπλέον, μέσω της εφαρμογής «Άδειες Μηχανοδηγού», υποβάλλονται στη ΡΑΣ αιτήσεις για τη μετατροπή υφιστάμενων εθνικών αδειών σε ευρωπαϊκές άδειες σύμφωνα με το Παράρτημα Ι του Κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 36/2010. Οι απαιτούμενοι όροι και προϋποθέσεις για την προαναφερθείσα μετατροπή καθορίζονται στην Υπουργική Απόφαση αριθ. ΑΣ19/63620/2150/01-06-2018 (Β’ 2578) «Εξειδίκευση των απαιτούμενων όρων και προϋποθέσεων για τη μετατροπή των υφιστάμενων αδειών και πιστοποιητικών των μηχανοδηγών σύμφωνα με τις απαιτήσεις του ν.3911/2011».

Η άδεια έχει δεκαετή ισχύ, με την επιφύλαξη των διατάξεων της παραγράφου 1 του άρθρου 16 του νόμου ν.3911/2011, και χορηγείται σε ένα μόνο πρωτότυπο.

Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 19 (1) στ) και του άρθρου 22 (1) α) του νόμου ν.3911/2011, η ΡΑΣ υποχρεούται να τηρεί Εθνικό Μητρώο Αδειών Μηχανοδηγού (ΕΜΑΜ), οι βασικές παράμετροι του οποίου θεσπίζονται με το Παράρτημα Ι της Απόφασης 2010/17/ΕΚ της Επιτροπής της 29ης Οκτωβρίου 2009 «σχετικά με τη θέσπιση των βασικών παραμέτρων για τα μητρώα αδειών μηχανοδηγού και τα μητρώα συμπληρωματικών πιστοποιητικών που προβλέπονται στην Οδηγία 2007/59/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου».

Σύμφωνα με τις διατάξεις του νόμου ν.3911/2011 (Α’12) «Πιστοποίηση των μηχανοδηγών και άλλες διατάξεις», κάθε μηχανοδηγός που οδηγεί μηχανές έλξης και συρμούς στο σιδηροδρομικό σύστημα της Ελλάδας οφείλει να διαθέτει, εκτός από άδεια μηχανοδηγού, ένα ή περισσότερα Πιστοποιητικά Μηχανοδηγού («πιστοποιητικό»), στα οποία αναγράφονται οι υποδομές επί των οποίων επιτρέπεται στον κάτοχο του πιστοποιητικού να οδηγεί και το τροχαίο υλικό που επιτρέπεται να οδηγεί.

Κάθε πιστοποιητικό πληροί τις προδιαγραφές του Παραρτήματος II του Κανονισμού (ΕΕ) 36/2010 της Επιτροπής της 3ης Δεκεμβρίου 2009 «σχετικά με τα κοινοτικά υποδείγματα αδειών μηχανοδηγού, συμπληρωματικών πιστοποιητικών, επικυρωμένων αντιγράφων συμπληρωματικών πιστοποιητικών και εντύπων αίτησης για άδειες μηχανοδηγού, σύμφωνα με την Οδηγία 2007/59/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου».

Το πιστοποιητικό επιτρέπει την οδήγηση για μια ή περισσότερες από τις κάτωθι κατηγορίες:

α) κατηγορία Α: μηχανές ελιγμών, συρμοί εργασιών, σιδηροδρομικά οχήματα συντήρησης και όλες οι άλλες μηχανές έλξης εφόσον χρησιμοποιούνται για ελιγμούς

β) κατηγορία Β: μεταφορά επιβατών ή/και εμπορευμάτων.

Το πιστοποιητικό μπορεί να περιλαμβάνει εξουσιοδότηση για όλες τις παραπάνω κατηγορίες, οι οποίες αφορούν όλους τους κωδικούς σύμφωνα με το τμήμα 1.3 του Παραρτήματος II του Κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 36/2010.

Το πιστοποιητικό εκδίδεται από τη σιδηροδρομική επιχείρηση ή το διαχειριστή υποδομής που απασχολεί αμέσως ή εμμέσως το μηχανοδηγό. Το πιστοποιητικό εκδίδεται στην ελληνική γλώσσα και ανήκει στην εκδότρια σιδηροδρομική επιχείρηση ή τον εκδότη διαχειριστή υποδομής. Οι μηχανοδηγοί δικαιούνται να λαμβάνουν επικυρωμένο αντίγραφο αυτού σύμφωνα με το κοινοτικό υπόδειγμα του Παραρτήματος III του Κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 36/2010, καθώς και αντίγραφο οποιουδήποτε εγγράφου που αποδεικνύει την εκπαίδευση τους, τα προσόντα τους και την εμπειρία τους.

Το πιστοποιητικό ισχύει μόνον για τις υποδομές και το τροχαίο υλικό που αναγράφει. Για την απόκτηση του πιστοποιητικού ο υποψήφιος πρέπει να έχει εξετασθεί με επιτυχία στις επαγγελματικές του γνώσεις και στην επάρκειά του αναφορικά:

• με το τροχαίο υλικό για το οποίο ζητείται πιστοποιητικό. Η εξέταση περιλαμβάνει τα γενικά θέματα που σημειώνονται στο Παράρτημα IV του άρθρου 31 του νόμου ν.3911/2011, κατά τα ειδικότερα οριζόμενα στις διατάξεις του άρθρου 25 του ιδίου νόμου.
• με τις υποδομές για τις οποίες ζητείται πιστοποιητικό. Η εξέταση αφορά τα γενικά θέματα που σημειώνονται στο Παράρτημα V του άρθρου 31 του νόμου ν.3911/2011, κατά τα ειδικότερα οριζόμενα στις διατάξεις του άρθρου 25 του ιδίου νόμου. Ανάλογα με την περίπτωση, η εξέταση αφορά επίσης τις γλωσσικές γνώσεις σύμφωνα με το Παράρτημα V σημείο 8 του άρθρου 31 του νόμου ν.3911/2011 και το άρθρο 12 του ιδίου νόμου.

Κάθε σιδηροδρομική επιχείρηση και διαχειριστής υποδομής καθορίζει τις οικείες διαδικασίες χορήγησης ή προσαρμογής στα πρόσφατα δεδομένα των πιστοποιητικών σύμφωνα με τις διατάξεις του νόμου ν.3911/2011, ως μέρος του οικείου Συστήματος Διαχείρισης της Ασφάλειας που προβλέπεται από τις διατάξεις του άρθρου 61 του νόμου ν.4632/2019 (Α’ 159) «Ενσωμάτωση στην ελληνική νομοθεσία των Οδηγιών 2016/797, 2016/798 και 2016/2370 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου».

Επισημαίνεται ότι η εκπαίδευση των μηχανοδηγών, αναφορικά με το μέρος το οποίο αφορά στο πιστοποιητικό, αντικατοπτρίζει ειδικές επαγγελματικές γνώσεις, όπως περιγράφονται στο άρθρο 31 του νόμου ν.3911/2011 Παραρτήματα IV και V και παρέχεται από αναγνωρισμένα από τη ΡΑΣ εκπαιδευτικά κέντρα.

Η αναγνώριση των εκπαιδευτικών κέντρων διενεργείται από τη ΡΑΣ σύμφωνα με τις διατάξεις της Κοινής Υπουργικής Απόφασης (ΚΥΑ) αριθ. ΑΣ19/οικ.53229/395/09-07-2018 (Β’2838) «Αναγνώριση των εκπαιδευτικών κέντρων υποψηφίων μηχανοδηγών και μηχανοδηγών». Στο πλαίσιο της ανωτέρω εκπαίδευσης, ο υποψήφιος εκπαιδεύεται από τη σιδηροδρομική επιχείρηση ή τον διαχειριστή υποδομής όσον αφορά το οικείο Σύστημα Διαχείρισης της Ασφάλειας που προβλέπουν οι διατάξεις του άρθρου 61 του νόμου ν.4632/2019.

Η ελάχιστη συχνότητα των περιοδικών ελέγχων / εξετάσεων στις οποίες υποβάλλεται ο κάτοχος του πιστοποιητικού σχετικά με τις προϋποθέσεις των άρθρων 12 και 13 του νόμου ν.3911/2011 είναι η εξής:

• Γλωσσικές γνώσεις (μόνο προκειμένου για άτομα άλλης μητρικής γλώσσας): κάθε τρία έτη ή ύστερα από απουσία άνω του ενός έτους.
• Γνώση της υποδομής (συμπεριλαμβανομένων των διαδρομών και των κανόνων εκμετάλλευσης): κάθε τρία έτη ή ύστερα από απουσία άνω του ενός έτους από την οικεία διαδρομή.
• Γνώση του τροχαίου υλικού: κάθε τρία έτη.

Οι σιδηροδρομικές επιχειρήσεις και ο διαχειριστής υποδομής, που εκδίδουν πιστοποιητικά, λαμβάνουν μέτρα για την αποτροπή της πλαστογράφησης των πιστοποιητικών που εκδίδουν, σύμφωνα και με τα προβλεπόμενα στο τμήμα 3 του Παραρτήματος II του Κανονισμού (ΕΕ) 36/2010.

Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 22 (2) α) του νόμου ν.3911/2011, οι σιδηροδρομικές επιχειρήσεις και ο διαχειριστής υποδομής υποχρεούται να τηρούν εταιρικό μητρώο συμπληρωματικών πιστοποιητικών, οι βασικές παράμετροι του οποίου θεσπίζονται με το Παράρτημα ΙΙ της Απόφασης 2010/17/ΕΚ της Επιτροπής της 29ης Οκτωβρίου 2009 «σχετικά με τη θέσπιση των βασικών παραμέτρων για τα μητρώα αδειών μηχανοδηγού και τα μητρώα συμπληρωματικών πιστοποιητικών που προβλέπονται στην Οδηγία 2007/59/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου».

Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 20 του νόμου ν.3911/2011 (Α’12) «Πιστοποίηση των μηχανοδηγών και άλλες διατάξεις», στην περίπτωση των εκπαιδευτικών κέντρων που παρέχουν επαγγελματική εκπαίδευση σε μηχανοδηγούς και υποψηφίους μηχανοδηγούς («εκπαιδευτικό κέντρο»), η αναγνώριση δίδεται από τη Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων (ΡΑΣ).

Η χορήγηση αναγνώρισης εκπαιδευτικών κέντρων πραγματοποιείται από τη ΡΑΣ σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στην Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ) αριθ. ΑΣ19/οικ.53229/395/09-07-2018 (Β’2838) «Αναγνώριση των εκπαιδευτικών κέντρων υποψηφίων μηχανοδηγών και μηχανοδηγών». Στην ΚΥΑ αυτή καθορίζονται τα κριτήρια βάσει των οποίων γίνεται η αναγνώριση των εκπαιδευτικών κέντρων, η διαδικασία, οι προϋποθέσεις αναγνώρισης των εκπαιδευτικών κέντρων και τα δικαιολογητικά που υποβάλλονται για το σκοπό αυτό.

Επιπλέον για τη χορήγηση αναγνώρισης εκπαιδευτικών κέντρων, λαμβάνονται υπόψη :

• Η Απόφαση 2011/765/ΕΕ της Επιτροπής «σχετικά με τα κριτήρια για την αναγνώριση των κέντρων κατάρτισης που εμπλέκονται στην εκπαίδευση των μηχανοδηγών, τα κριτήρια για την αναγνώριση των εξεταστών των οδηγών τρένων και τα κριτήρια για την οργάνωση των εξετάσεων σύμφωνα με την οδηγία 2007/59/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου».
• Η Σύσταση 2011/766/ΕΕ της Επιτροπής, της 22ας Νοεμβρίου 2011, περί της διαδικασίας αναγνώρισης των εκπαιδευτικών κέντρων και των εξεταστών των μηχανοδηγών σύμφωνα με την Οδηγία 2007/59/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου.

Τα εκπαιδευτικά κέντρα θα πρέπει να διαθέτουν τις απαραίτητες δυνατότητες όσον αφορά στην εκπαίδευση που παρέχουν. Ειδικότερα, πρέπει να διαθέτουν τεχνική και επιχειρησιακή επάρκεια και καταλληλότητα για τη διοργάνωση εκπαιδευτικών μαθημάτων, ενώ παράλληλα επιβάλλεται να είναι επαρκώς στελεχωμένα και εξοπλισμένα.

Κάθε εκπαιδευτικό κέντρο που ενδιαφέρεται να αποκτήσει αναγνώριση υποβάλλει στη ΡΑΣ Αίτηση, συνοδευόμενη από τα δικαιολογητικά που καθορίζονται στο άρθρο 10 της ΚΥΑ αριθ. ΑΣ19/οικ.53229/395/09-07-2018. Η ΡΑΣ εκδίδει Δήλωση Αναγνώρισης, το αργότερο εντός 2 μηνών από την παραλαβή όλων των προβλεπόμενων δικαιολογητικών. Η ισχύς της δήλωσης αναγνώρισης είναι πενταετής.

Την παρούσα χρονική στιγμή, το εκπαιδευτικό κέντρο του ΟΣΕ είναι το μοναδικό εκπαιδευτικό κέντρο μηχανοδηγών και υποψηφίων μηχανοδηγών στην Ελλάδα, στο οποίο έχει χορηγηθεί Δήλωση Αναγνώρισης από τη ΡΑΣ. Η συγκεκριμένη Δήλωση Αναγνώρισης καλύπτει τα παρακάτω εκπαιδευτικά καθήκοντα:

• Γενικές επαγγελματικές γνώσεις, που απαιτούνται για την απόκτηση άδειας μηχανοδηγού σύμφωνα με το παράρτημα ΙΙΙ του νόμου ν. 3911/2011.
• Επαγγελματικές γνώσεις που απαιτούνται για την απόκτηση πιστοποιητικού μηχανοδηγού για τροχαίο υλικό, σύμφωνα με το παράρτημα IV του νόμου ν. 3911/2011.
• Επαγγελματικές γνώσεις που απαιτούνται για την απόκτηση πιστοποιητικού μηχανοδηγού για τις υποδομές, σύμφωνα με το παράρτημα V του νόμου ν. 3911/2011.
• Γλωσσικές γνώσεις, που απαιτούνται για την απόκτηση πιστοποιητικού μηχανοδηγού, σύμφωνα με την παράγραφο 8 παράρτημα V του νόμου ν. 3911/2011 (γενικές γλωσσικές γνώσεις, γλωσσική επάρκεια στη σιδηροδρομική επικοινωνία και ορολογία, διαδικασίες ασφάλειας της ελληνικής υποδομής).

Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 19 ε) και του άρθρου 20 (2) του νόμου ν.3911/2011, η ΡΑΣ δημοσιεύει στην ιστοσελίδα της και προσαρμόζει στα πρόσφατα δεδομένα (επικαιροποιεί) Μητρώο Αναγνωρισμένων Εκπαιδευτικών Κέντρων Μηχανοδηγών και Υποψηφίων Μηχανοδηγών στο οποίο περιλαμβάνονται κατ’ ελάχιστο οι πληροφορίες που προβλέπονται στο άρθρο 13 της ΚΥΑ αριθ. ΑΣ19/οικ.53229/395/09-07-2018.

Η αναγνώριση ιατρών ή/και ψυχολόγων, οι οποίοι διενεργούν τις προβλεπόμενες εξετάσεις στο Παράρτημα Ι του άρθρου 31 του νόμου ν.3911/2011 (Α’12) «Πιστοποίηση των μηχανοδηγών και άλλες διατάξεις», αποτελεί βασικό καθήκον που εκτελείται με διαφάνεια και αμεροληψία από τη Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων (ΡΑΣ), σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 19 (1) δ) του προαναφερθέντος νόμου.

Η χορήγηση αναγνώρισης ιατρών πραγματοποιείται από τη ΡΑΣ σύμφωνα με τις προβλέψεις στην Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ) αριθ. ΑΣ19/38259/1879/23-09-2016 (Β’3242) «Ρύθμιση των ιατρικών θεμάτων που αφορούν στην πιστοποίηση των υποψηφίων μηχανοδηγών και μηχανοδηγών». Στην ΚΥΑ αυτή καθορίζονται, μεταξύ άλλων, τα δικαιολογητικά και η διαδικασία που απαιτείται για την αναγνώριση των ιατρών και την καταχώρησή τους σε μητρώο το οποίο διατηρείται από τη ΡΑΣ.

Οι απαιτούμενες ιατρικές εξετάσεις διενεργούνται από αναγνωρισμένους ιδιώτες ιατρούς ή από ιατρούς των δημόσιων δομών του Εθνικού Συστήματος Υγείας (ΕΣΥ) των ειδικοτήτων, κατά περίπτωση, του Παθολόγου, του Γενικού Ιατρού, του Ιατρού Εργασίας, του Οφθαλμιάτρου, του Ωτορινολαρυγγολόγου, του Καρδιολόγου, του Νευρολόγου και του Ψυχίατρου. Επισημαίνεται ότι οι ιατροί των δημόσιων δομών του ΕΣΥ, θεωρούνται αναγνωρισμένοι και περιλαμβάνονται στην απόφαση που εκδίδει η ΡΑΣ.

Η ΡΑΣ έχει δημοσιεύσει ανοικτή και διαρκούς ισχύος Πρόσκληση Εκδήλωσης Ενδιαφέροντος για την αναγνώριση ιατρών. Κάθε ιατρός των προαναφερθεισών ειδικοτήτων ο οποίος ενδιαφέρεται να αποκτήσει αναγνώριση υποβάλλει στη ΡΑΣ Αίτηση Αναγνώρισης Ιατρού, σύμφωνα με το υπόδειγμα του Παραρτήματος Ι του άρθρου 9 της ΚΥΑ ΑΣ19/38259/1879/23-09-2016, συνοδευόμενη από τα δικαιολογητικά που καθορίζονται στο υπόδειγμα αυτό καθώς και στην σχετική Πρόσκληση Εκδήλωσης Ενδιαφέροντος. Η αναγνώριση έχει διετή διάρκεια ισχύος και δύναται να ανανεώνεται για ίσο διάστημα, κατόπιν κατάθεσης έγγραφης Αίτησης Ανανέωσης Αναγνώρισης Ιατρού, σύμφωνα με το υπόδειγμα του Παραρτήματος ΙΙ του άρθρου 9 της ΚΥΑ ΑΣ19/38259/1879/23-09-2016, προσκομίζοντας τα δικαιολογητικά που αναφέρονται σε αυτό καθώς και στην σχετική Πρόσκληση Εκδήλωσης Ενδιαφέροντος.

Οι αναγνωρισμένοι ιατροί των συγκεκριμένων ειδικοτήτων, οι οποίοι διενεργούν τις απαιτούμενες εξετάσεις των μηχανοδηγών και υποψηφίων μηχανοδηγών εκδίδουν:

• το σχετικό Πιστοποιητικό Υγείας, σύμφωνα με το υπόδειγμα του Παραρτήματος ΙΙΙ του άρθρου 9 της ΚΥΑ ΑΣ19/38259/1879/23-09-2016. Το Πιστοποιητικό Υγείας εκδίδεται από Παθολόγο ή Γενικό Ιατρό ή Ιατρό Εργασίας
• τη σχετική Ιατρική Βεβαίωση, σύμφωνα με το υπόδειγμα του Παραρτήματος ΙV του άρθρου 9 της ΚΥΑ ΑΣ19/38259/1879/23-09-2016. Η Ιατρική Βεβαίωση εκδίδεται από τον καθ’ ύλην αρμόδιο ιατρό της αντίστοιχης ειδικότητας.

Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 19 (1) ε) και του άρθρου 20 (2) του νόμου ν.3911/2011, η ΡΑΣ δημοσιεύει στην ιστοσελίδα της και προσαρμόζει στα πρόσφατα δεδομένα (επικαιροποιεί) Μητρώο Αναγνωρισμένων Ιατρών στο οποίο περιλαμβάνονται κατ’ ελάχιστο οι πληροφορίες που προβλέπονται στο άρθρο 4 της ΚΥΑ ΑΣ19/38259/1879/23-09-2016.

Ο καθορισμός κριτηρίων για τους εξεταστές, οι οποίοι διενεργούν τις προβλεπόμενες εξετάσεις για τον έλεγχο των απαιτούμενων προσόντων για το μέρος που αφορά στην άδεια μηχανοδηγού, όπως προβλέπει το άρθρο 25 (5) του νόμου ν.3911/2011 (Α’12) «Πιστοποίηση των μηχανοδηγών και άλλες διατάξεις», αποτελεί βασικό καθήκον που εκτελείται με διαφάνεια και αμεροληψία από τη Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων (ΡΑΣ), σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 19 (1) θ) του προαναφερθέντος νόμου.

Επιπλέον, το άρθρο 76 του νόμου ν.4530/2018 (Α’59) «Ρυθμίσεις θεμάτων μεταφορών και άλλες διατάξεις» προβλέπει ότι οι εξεταστές των κέντρων εκπαίδευσης και κατάρτισης των σιδηροδρομικών ειδικοτήτων, περιλαμβανομένου των μηχανοδηγών και των υποψηφίων μηχανοδηγών, αναγνωρίζονται από τη ΡΑΣ.

Επιπλέον για τη χορήγηση αναγνώρισης εξεταστών μηχανοδηγών και υποψηφίων μηχανοδηγών, λαμβάνονται υπόψη :

• Η Απόφαση 2011/765/ΕΕ της Επιτροπής «σχετικά με τα κριτήρια για την αναγνώριση των κέντρων κατάρτισης που εμπλέκονται στην εκπαίδευση των μηχανοδηγών, τα κριτήρια για την αναγνώριση των εξεταστών των οδηγών τρένων και τα κριτήρια για την οργάνωση των εξετάσεων σύμφωνα με την οδηγία 2007/59/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου».
• Η Σύσταση 2011/766/ΕΕ της Επιτροπής, της 22ας Νοεμβρίου 2011, περί της διαδικασίας αναγνώρισης των εκπαιδευτικών κέντρων και των εξεταστών των μηχανοδηγών σύμφωνα με την Οδηγία 2007/59/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου.

Η χορήγηση δήλωσης αναγνώρισης εξεταστών μηχανοδηγών και υποψηφίων μηχανοδηγών  πραγματοποιείται από τη ΡΑΣ σύμφωνα με τις προβλέψεις στην Απόφαση ΡΑΣ αριθ. 939/01-04-2022 (Β’ 1904) «Καθορισμός προσόντων, όρων και προϋποθέσεων χορήγησης της αρχικής αναγνώρισης και της ανανέωσης των εξεταστών των κέντρων εκπαίδευσης και κατάρτισης των μηχανοδηγών και των υποψηφίων μηχανοδηγών».

Στην ανωτέρω Απόφαση καθορίζονται, μεταξύ άλλων, τα δικαιολογητικά και η διαδικασία που απαιτείται για τη χορήγηση αναγνώρισης των εξεταστών και την καταχώρησή τους σε μητρώο το οποίο διατηρείται από τη ΡΑΣ.

Η ΡΑΣ έχει δημοσιεύσει στην ιστοσελίδα της ανοικτή και διαρκούς ισχύος Πρόσκληση Εκδήλωσης Ενδιαφέροντος για την αναγνώριση εξεταστών μηχανοδηγών και υποψηφίων μηχανοδηγών. Κάθε ενδιαφερόμενος υποβάλλει στη ΡΑΣ Αίτηση Αναγνώρισης Εξεταστή, σύμφωνα με το σχετικό υπόδειγμα Αίτησης, συνοδευόμενη από τα δικαιολογητικά που καθορίζονται στο άρθρο 4 της Απόφαση ΡΑΣ αριθ. 939/01-04-2022 (Β’ 1904) καθώς και στην σχετική Πρόσκληση Εκδήλωσης Ενδιαφέροντος. Στην αίτηση προσδιορίζεται ο τομέας ή οι τομείς ικανοτήτων για τους οποίους ο αιτών ενδιαφέρεται να αποκτήσει αναγνώριση.

Η αναγνώριση ισχύει για ένα (1) έτος μετά την έκδοση της σχετικής απόφασης της ΡΑΣ και δύναται να ανανεώνεται για ίσο διάστημα, κατόπιν κατάθεσης έγγραφης Αίτησης Ανανέωσης Αναγνώρισης Εξεταστή, σύμφωνα με το σχετικό υπόδειγμα Αίτησης, προσκομίζοντας τα απαιτούμενα δικαιολογητικά.

Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 76 του νόμου ν.4530/2018, η ΡΑΣ τηρεί, δημοσιεύει στην ιστοσελίδα της και προσαρμόζει στα πρόσφατα δεδομένα (επικαιροποιεί) Μητρώο Εξεταστών Μηχανοδηγών και Υποψηφίων Μηχανοδηγών, στο οποίο περιλαμβάνονται κατ’ ελάχιστο οι πληροφορίες που προβλέπονται στο άρθρο 6 της Απόφαση ΡΑΣ αριθ. 939/01-04-2022 (Β’ 1904).

Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 76 του νόμου ν.4530/2018 (Α’59) «Ρυθμίσεις θεμάτων μεταφορών και άλλες διατάξεις», η επάρκεια των εκπαιδευτών των κέντρων εκπαίδευσης και κατάρτισης των σιδηροδρομικών ειδικοτήτων, περιλαμβανομένου των μηχανοδηγών και των υποψηφίων μηχανοδηγών, πιστοποιείται από τη ΡΑΣ. Η εκπαίδευση των μηχανοδηγών και των υποψηφίων μηχανοδηγών πραγματοποιείται σε κέντρα εκπαίδευσης αναγνωρισμένα από τη ΡΑΣ σύμφωνα με τις διατάξεις του νόμου ν.3911/2011 (Α’12) «Πιστοποίηση των μηχανοδηγών και άλλες διατάξεις».

Η χορήγηση πιστοποίησης επάρκειας των εκπαιδευτών μηχανοδηγών και υποψηφίων μηχανοδηγών πραγματοποιείται από τη ΡΑΣ σύμφωνα με τις προβλέψεις στην Απόφαση ΡΑΣ αρ. 7690/11-05-2018 (Β’ 1691) «Απόφαση της ΡΑΣ σχετικά με τα προσόντα, τους όρους και τις προϋποθέσεις χορήγησης πιστοποίησης επάρκειας εκπαιδευτών για την εκπαίδευση μηχανοδηγών» και στην Απόφαση ΡΑΣ αρ. 8664/28-09-2018 (Β’ 4687) «Τροποποίηση της 7690/11.05.2018 (Β’ 1691) απόφασης της Ρυθμιστικής Αρχής Σιδηροδρόμων (ΡΑΣ) σχετικά με τα προσόντα, τους όρους και τις προϋποθέσεις χορήγησης της αρχικής πιστοποίησης επάρκειας και της ανανέωσης της των εκπαιδευτών κέντρων εκπαίδευσης και κατάρτισης μηχανοδηγών και υποψηφίων μηχανοδηγών».

Στην ανωτέρω Απόφαση ΡΑΣ αρ. 7690/11-05-2018 καθορίζονται, μεταξύ άλλων, οι όροι πιστοποίησης επάρκειας των εκπαιδευτών, τα προσόντα, οι προϋποθέσεις και η διαδικασία αρχικής πιστοποίησης καθώς και της ανανέωσής της. Επιπλέον, ρυθμίζονται θέματα που αφορούν στην εγγραφή στο «Μητρώο Εκπαιδευτών Μηχανοδηγών και Υποψηφίων Μηχανοδηγών» καθώς και κάθε ζήτημα σχετικό με την τήρηση, επικαιροποίηση και ενημέρωση του Μητρώου.

Η ΡΑΣ έχει δημοσιεύσει στην ιστοσελίδα της ανοικτή και διαρκούς ισχύος Πρόσκληση Εκδήλωσης Ενδιαφέροντος για την πιστοποίηση της επάρκειας εκπαιδευτών μηχανοδηγών και υποψηφίων μηχανοδηγών. Κάθε ενδιαφερόμενος υποβάλλει στη ΡΑΣ Αίτηση Πιστοποίησης Επάρκειας Εκπαιδευτή, σύμφωνα με το σχετικό υπόδειγμα Αίτησης, συνοδευόμενη από τα δικαιολογητικά που καθορίζονται στο άρθρο 3 της Απόφασης ΡΑΣ αρ. 7690/11-05-2018 καθώς και στην σχετική Πρόσκληση Εκδήλωσης Ενδιαφέροντος. Στην αίτηση προσδιορίζεται ο τομέας ή οι τομείς ικανοτήτων για τους οποίους ο αιτών ενδιαφέρεται να αποκτήσει επάρκεια είτε ως εκπαιδευτής θεωρητικής εκπαίδευσης, είτε ως εκπαιδευτής πρακτικής στατικής εκπαίδευσης είτε ως εκπαιδευτής πρακτικής εκπαίδευσης σε πορεία.

Η πιστοποίηση επάρκειας εκπαιδευτών ισχύει για τρία (3) έτη μετά την έκδοση της σχετικής απόφασης της ΡΑΣ και δύναται να ανανεώνεται για ίσο διάστημα, κατόπιν κατάθεσης έγγραφης Αίτησης Ανανέωσης Πιστοποίησης Επάρκειας Εκπαιδευτή, σύμφωνα με το σχετικό υπόδειγμα Αίτησης, προσκομίζοντας τα απαιτούμενα δικαιολογητικά.

Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 76 του νόμου ν.4530/2018, η ΡΑΣ τηρεί, δημοσιεύει στην ιστοσελίδα της και προσαρμόζει στα πρόσφατα δεδομένα (επικαιροποιεί) Μητρώο Εκπαιδευτών Μηχανοδηγών και Υποψηφίων Μηχανοδηγών, στο οποίο περιλαμβάνονται κατ’ ελάχιστο οι πληροφορίες που προβλέπονται στο άρθρο 4 της Απόφασης ΡΑΣ αρ. 7690/11-05-2018.

Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 22 του νόμου ν.3911/2011 (Α’12) «Πιστοποίηση των μηχανοδηγών και άλλες διατάξεις», η Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων (ΡΑΣ) υποχρεούται να τηρεί Εθνικό Μητρώο Αδειών Μηχανοδηγού (ΕΜΑΜ) ενώ κάθε σιδηροδρομική επιχείρηση και διαχειριστής υποδομής υποχρεούνται να τηρούν εταιρικό Μητρώο Συμπληρωματικών Πιστοποιητικών Μηχανοδηγού. Όλα τα προαναφερθέντα Μητρώα προσαρμόζονται τακτικά στα πρόσφατα δεδομένα.

Επιπλέον, στο άρθρο 20 (2) του νόμου ν.3911/2011 προβλέπεται ότι η ΡΑΣ εξασφαλίζει τη δημοσίευση και την προσαρμογή στα πρόσφατα δεδομένα (επικαιροποίηση) μητρώου των προσώπων και οργανισμών που έχει αναγνωρίσει, δυνάμει του προαναφερθέντος νόμου. Στο πλαίσιο αυτό, η ΡΑΣ τηρεί και δημοσιεύει στην ιστοσελίδα της τα παρακάτω Μητρώα :

• Μητρώο Αναγνωρισμένων Εκπαιδευτικών Κέντρων Μηχανοδηγών και Υποψηφίων Μηχανοδηγών
• Μητρώο Αναγνωρισμένων Ιατρών
• Μητρώο Αναγνωρισμένων Εξεταστών Μηχανοδηγών και Υποψηφίων Μηχανοδηγών

Τέλος, σύμφωνα με το άρθρο 76 του νόμου ν.4530/2018 (Α’59) η ΡΑΣ τηρεί, επικαιροποιεί και δημοσιεύει στην ιστοσελίδα της Μητρώο Πιστοποιημένων Εκπαιδευτών Μηχανοδηγών και Υποψηφίων Μηχανοδηγών, οι οποίοι παρέχουν εκπαίδευση σε μηχανοδηγούς και υποψηφίους μηχανοδηγούς.